Калабарацыя грамадзян РСФСР пад час Другой Сусветнай вайны

Власаўцы

Власаўцы-агульная назва вайсковых супрацоўнікаў з акупацыйнымі гітлераўскімі ўладамі з тэрыторый РСФСР. З гітлераўцамі супрацоўнічалі ўсі народы, уключая габрэяў і цыган.

Власаўцы служылі ў дапаможных аддзелах падкантрольных як Штабу Вермахта (Хіві, Абвер, Дапаможная паліцыя тылавога раена, франтавыя батальены), так і СС (дапаможная паліцыя парадка, чыгуначная ахова, СС, СД). Таксама служылі ў іншых дапаможных аддзелах, падкантрольных Лясной ахове, арганізацыі ТОДТ, Гітлерюгенду. Асобнае месца займаюць калабаранты-казакі.

Саюз Расійскай Моладзі

Распрацоўваецца

На службе Люфтвафэ

Распрацоўваецца

Расійскія эсэсаўцы

1.Russischen Nationale SS-Regiment, 1. Sturmbrigade.

Узімку 1941 года ў лагеры для ваеннапалонных у Сувалках група савецкіх афіцэраў стварыла палітычную арганізацыю "Нацыянальная партыя расійскага народа". Узначаліў яе расійскі камендант лагера, былы аыіцэр РСЧА Уладзімір Уладзіміравіч Гіль. Хутка гэтую групу перанзвалі ў "Баявы саюз расійскіх нацыяналістаў".

Пачынанні Гіля падтрымаў старшыня аддзялення SD у лагеры ў Сувалках штурмбанфюрар СС Ханс Шыдлоўскі і даў яму манчымасць перавесціся ў Службу бяспекі. З арганізацыі Гіля была выбрана група асою, якіх спачатку накіравалі ў вярбовачны лагер пад Брэслаў, а потым у месячную вандроўку па Нямеччыне. 1 траўня 1942 года 100 былых ваеннапалонных лагера ў Сувалках, якія ўступілі ў БСРН, былі афіцыйна вызваленыя.

Афіцэры баявой групы БСРН атрымалі светла-зялены строй войска былой Чэхаславаччыны і былі зведзены ў адну роту. Хутка ўсю сотню перавялі пад Люблін у гуўптлагер Яблонь-падраздзяленне арганізацыі "Цэпелін", якое вяло выведка-дыверсійную падрыхтоўку расійскіх антысталіністаў пад кіраўніцтвам SD. Там падраздзяленне атрымала назву "Дружына" (Bataillon SS-Drushina-Verband). Пад час падрыхтоўкі прыцягалася ў Генерал-губернатарстве для пошука і знішчэння байцоў польскага руха супраціва.

1 верасня 1942 года расийския эсэсаўцы ў складзе 4-х рот прыбылі ў Смаленск, дзе прынялі ўдзел у антыпартызанскай акцыі Жоўты слон па знішчэнню партызанскіх аддзелаў сталіністаў. З гэтай часткі таксама адбіраліся кандыдаты для закідвання ў бальшавісцкі тыл.

Аддзел атрымаў строй W-SS, на рукаве афіцэры насілі стужку ці нарукаўку (дакладна не вядома) з надпісам «За Русь!».

У кастручніку 1942 года Дружына была перакінута пад Стары Былаў. Адну роту накіравалі на ахову чыгуначнага палатна паміж Быхавым і Рагачовым (50 км).

25 лістапада 1942 года адна рота Дружыны здрадзіла гітлераўцам і перайшла на бок сталіністаў.

Восенню таго жа года пад Любліным у асобым лагеры СС Гідаў пачалося фармаванне Дружыны-2 пад кіраўніцтвам капітана Блажэвіча. Па сканчэнню арганізацыйных мерапрыемстваў к сярэдзіне снежня рота была прыцягнута да этнічных чысткаў. Аддзел атрымаў сцяг: чорны з хафтаваным золатам чэрапам і косткамі. Афіцэры на мундзірах СС насілі наплечнікі з залатым полем уласнай распрацоўцы (падпаручык без зорак, паручык з двума зорачкамі ўздоўж наплечніка, капітан з трыма).

У другой палове студзеня 1943 года «Дружына 1» прыняла ўдзел у антыпартызанскай аперацыі Свята ўраджаю у Пухавіцкім і Слуцкім раенах. Сутнасць аперацыі заключалася ў знішчэнні аддзелаў сталіністаў і іх баз забеспячэння. Несельництва весак, запасочанае ў супрацоўніцтве з бандытамі, перасялялася гітлераўцамі ў іншае месца, вывозілася ў Нямеччыну на працу ці знішчалася.

У першай палове лютага 1943 года «Дружына 1» была прыцягнута да аперацыі Свята ўраджаю-2, потым да аперацыі Люты.

Вясной 1943 года ў Лужках у Беларусі две Дружыны аб`ядналіся з Асобым расійскім атрадам СС з Брэслаў і атрадам дабраахводцаў з школы выведкі ў Волаў. На аснове гэтых аддзелаў быў створаны Першы Расійскі нацыянальны полк СС (1.Russischen Nationale SS-Regiment), які налічваў 1200 чалавек, уключая 150 афіцэраў. На ўзбраенні знаходзілася 60 гармат, 95 куляметаў і звыш 200 аўтаматаў. Частку ўзначаліў Гіль, блажэвіч стаў старшыней штаба.

Летом 1943 года на базе палка Гіля пачалося фармаванне Першай Расійскай нацыянальнай брыгады СС (1-я ўдарная брыгада, 1. Sturmbrigade). Брыгада стваралася з трох страявых і аднаго вучэбнага батальенаў, аўтароты, гарматна-мінаметнай батарэі, куляметнай роты, вучэбнай роты, роты баявога харчавання, двух звязаў вершнікаў, каменданцкага звяза, санчасткі, гаспадарчай часткі, штурмавой роты, сапернага звяза, роты сувязі і звяза палявой жандармерыі. Колькасць брыгады склала 4-5 тыс. чалавек.

З 15 траўня па 22 ліпеня года злучэнне прыняла ўдзел у аперацыі Котбус супраць партызанаў Барысаўска-Бягомальскай зоны, якая ухуткім часе была ліквідаваная.

Вясной 1943 года супрацоўнікі RSHA вырашылі парападкаваць Першы расійскі нацыянальны полк СС сваім палітычна правераным людзям з белаэмігрантаў, якія раней займаліся арганізацыяй Расійскага Народнага Нацыянальнага Ввойска.

Спачатку з брыгады СС былі вылучаныя аддзелы, якія перадыслакаваліся пад Пскоў у паселак Страмутка ў выведка-дыверсійны пункт Цыпеліна. Новы аддзел атрымаў назву Першы гвардзейскі батальен РВВ. Батальен атрымаў строй агульных СС (А-SS) са знакамі рознасці РОА. Расійскія эсэсаўцы з гэтага аддзела насілі на правы ці левым рукаве тарчыкі з літарамі РОА над бела-сіне-чырвоным сцягам, а таксама тарчыкі РВВ з Андрэеўскім сцягам. На фуражырках ссманы насілі бела-сіне-чырвоныя цэшкі. У лістападзе 1943 года 150 чалавек з батальена збеглі да сталіністаў, аддзел гітлераўцы абязброілі і расфармавалі.

16 жніўня 1943 года Гіль баючыся арэста перайшоў з сваімі жаўнерамі на бок сталіністаў, дзе ўзначаліў адзін з адзелаў, які быў знішчаны гітлераўцамі вясной 1944 года.

РВВ (Расійскае Вызвольнае Войска-РОА)

З палонных жаўнераў і дабраахводцаў гітлераўцы стваралі розныя дапаможныя ўзброеныя атрады, якія выконвалі паліцыйную функцыю ў тылу альбо ваявалі з сталіністамі на фронце. Яшчэ ў 1941 годзе калабаранты атрымалі знакі рознасці, адрозныя ад нямецкіх. Супрацоўнікі пры СД атрымалі чорныя пятліцы з зялёным кантам, тыя, хто ваяваў ў Групе армій Поўдзень атрымалі пятліцы ў выглядзе чырвоных катушак на зялёным поле, калабаранты пры Групе армій Цэнтар насілі зялёныя пятліцы з светла-зяленым кантам. У жніўні 1942 года адбылася чарговая змена знакаў рознасці. Калабаранты пры Групе армій Поўдзень атрымалі чырвоныя пятліцы, антысталіністы Групы армій цэнтар зялёныя пятліцы. Гэтыя нумарная батальены з славянамоўных калабарантаў, за рэдкім выключэннем , былі пазбаўленыя нацыянальных адметнасцяў. Пасля паразы пад былым Царыцыным ў 1943 годзе гітлераўцы змянілі сваю нацыянальную палітыку ў дачыненні да супрацоўнікаў з славянамоўных народаў. Так батальены, дзе была большая частка ўкраінцаў залічылі да Украінскага Вызвольнага Войска (ў асноўным гэта група армій Поўдзень), батальены з расейцаў запісалі ў Расійскае вызвольнае войска. Што цікава, гітлераўцамі стварэнне нейкага Беларускага вызвольнага войска нават не абмяркоўвалася, Вермахт у 1943 годзе ўзмацніў русіфікацыю ў тылавых раёнах на ўсход Бярэзіны, беларусы рэкрутаваліся ў РВВ. Тое-ж адбывалася і ў Генеральнай акрузе-нацыянальныя беларускія фармацыі знішчаліся.

Знакі рознасці РВВ.

29 красавіка 1943 года РВВ атрымала свае знакі рознасці. Зялёныя пятліцы з галуном і гузікам, зялёныя наплечнікі з чырвоным кантам. Цэшкі двуколерныя чырвона-сінія. Трэба адзначыць, што двуколерныя цэшкі ў траўні 1943 года атрымалі і казакі (чырвона-зяленыя). Цэшкі РВВ штампаваныя, стальныя. Для афіцэраў вялікія з сонцам. Цэшкі па свайму дэзайну нагадваюць цэшкі войска Балгарыі. Власаўцы часта дамалеўвалі белы кант на сваіх цэшках, што добра бачна на старых фотаздымках. Паралельна з статутнымі цэшкамі ў той-жа час выкарыстоўваліся цэшкі старога царскага расійскага войска, перафарбаваныя ў чырвона-блакітна-белыя колеры (верагодна, што такія цэшкі выраблялі па старому ўзору на гітлераўскіх ці хаўрусных прадпрыемствах). Таксама власаўцы насілі цэшкі былога войска Сербіі, перафарбаваныя балгарскія цэшкі.

Афіцыйная нашыўка на рукаво ў РВВ-з касым блакітным крыжам на белай тарчы з чырвоным кантам. Над тарчай жоўтыя літары РОА. У той жа час у Гвардзейскім батальёне РВВ разам з афіцыйнай нашыўкай ўжывалася нашыўка з бела-блакітна-чырвоным сцяжком пад літарамі РОА. Чаму афіцыйная нашыўка РВВ была без трыкалора, не вядома. Ёсць некалькі версій наконт гэтага, большасць з іх неадекватныя. Самая брэдовая версія, гэта быццам бы немцы забаранялі расійцам ўжываць трыкалор. Вядома, што трыкалор ўжываўся расійскімі калабарантамі і ў Вермахце і ў СС. Таму гэтая версія не падыходзіць. Другая версія, гэта быццам бы трыкалор забараніў ўжываць сам Власаў, бо адмоўна ставіўся да белагвардзецаў. Гэтая версія таксама не падыходзіць, бо ў штабе Власава служылі эмігранты-белагвардзейцы.

Верагодна, выбар немцамі нейтральнай хрысціянскай сімволікі для нашывак РВВ быў абумоўлены жаданнем немцаў запіхнуць у РВВ у будучыні казакаў і беларусаў. У беларусаў і асабліва ў казакаў не было ніякага жадання ваяваць пад царскім сцягам турмы народаў.

Расійскі трыкалор 1896 года на службе ў расійскіх калабарантаў

Ужыванне расійскай нацыянальнай сімволікі ў атрадах расійскіх калабарантаў гітлераўцамі ніколі не забаранялася. Шырока ўжываліся:
1) сцягі і нашыўкі з трыкалорам 1896 года (бела-блакітна-чырвоным)
2) сцягі і нашыўкі з сцягам Святога Андрэя (касы блакітны крыж на белым поле)
3) стужкі і сцягі ў колерах гербовага сцяга (жоўта-чорна-жоўта-чорныя)

Літаратура

1.Знакі рознасці РВВ (РОА) ў 1943-1945 гг.
2.Дмитрий Жуков, Иван Ковтун. Русские эсэсовцы.
3.
4.
5.