Італьянская мова/Урок 4
LETTERA H
Літара H[правіць]
Мы ўжо насамрэч пазнаёміліся з гэтай літарай — у ролі, калі яна «закрывае» літару c або g ад галоснай e або i. Але гэтая літара можа стаяць і асобна. Правіла яе вымаўлення найпрасцейшае з усіх: літара h не чытаецца. Яна проста робіць нашае жыццё больш разнастайным, не выконваючы ніякай фанетычнай функцыі.
FORME DEGLI AGGETTIVI
Формы прыметнікаў[правіць]
Мы ўжо разглядалі, як змяняюцца прыметнікі, што заканчваюцца на e. Крыху больш складана змяняюцца прыметнікі на o.
| singolare адзіночны лік |
plurale множны лік |
|||
| maschile мужчынскі род |
o | malato хворы |
i | malati хворыя |
| femminile жаночы род |
a | malata хворая |
e | malate хворыя |
У параўнанні з беларускай мовай тут ёсць адразу дзве прынцыповыя розніцы:
- у італьянскай мове адсутнічае ніякі род;
- затое ў італьянскай мове катэгорыя роду выдзяляецца не толькі ў адзіночным, але і ў множным ліку. Як гэта? Разгледзім прыклады.
| Paolo è malato. | Павел хварэе. |
| Maria è malata. | Мар'я хварэе. |
| Paolo e Pietro sono malati. | Павел і Пётр хварэюць. |
| Maria e Laura sono malate. | Мар'я і Лаура хварэюць. |
| Maria e Paolo sono malati. | Мар'я і Павел хварэюць. |
Такім чынам:
- калі гаворка ідзе аб некалькіх аб'ектах мужчынскага роду, дык ужываецца мужчынскі род множнага ліку;
- калі гаворка ідзе аб некалькіх аб'ектах жаночага роду, дык ужываецца жаночы род множнага ліку;
- калі гаворка ідзе аб некалькіх аб'ектах, сярод якіх ёсць прадстаўнікі як мужчынскага, так і жаночага роду, дык ужываецца мужчынскі род множнага ліку. Сэксізм квітнее і пахне.
Заўважце таксама, што мы сустрэлі адну з амафонных пар, пра якія шла гаворка раней: словы e (і) і è (ёсць) гучаць аднолькава, але другое выдзяляецца на пісьме знакам акцэнта.
VERBI IRREGOLARI — AVERE
Няправільныя дзеясловы — avere (мець)[правіць]
Вось спражэнне гэтага дзеяслова.
| infinito | avere |
| io | ho |
| tu | hai |
| lui/lei | ha |
| noi | abbiamo |
| voi | avete |
| loro | hanno |
Такім чынам, гэты дзеяслоў мае цэлую адну правільную форму. У параўнанні з essere гэта відавочны прагрэс.
Памятайце, што літара h не чытаецца.
ARTICOLO INDETERMINATIVO
Невызначальны артыкль[правіць]
Што такое артыкль і навошта ён патрэбны? Адказаць на гэтае пытанне, асабліва на яго другую частку, даволі цяжка, калі не выходзіць за межы нарматыўнай лексікі. Для пачатку трэба проста змірыцца з іх існаваннем. А са звычкаю, і з часам, прыйдзе разуменне.
Калі вы сустрэнеце на вуліцы Мілана чалавека з фаміліяю Расіні і паклічаце яго «Расіні!» — ён можа абразіцца. Калі ж вы скажаце «сіньёр Расіні!» — усё будзе як трэба. Магчыма, гэты факт і натхніў вынаходнікаў італьянскай мовы на распрацоўку сістэмы артыкляў.
Калі вы назавеце стол tavolo, ён будзе на вас моцна злаваць — вядома, калі ён акажацца сапраўдным італьянцам. Калі ж вы скажаце un tavolo — гэта не будзе зняважліва да сіньора Стала, а галоўнае — будзе граматычна правільна. Аналагічна, крэсла нельга называць sedia — трэба казаць una sedia. Мы кажам una замест un, таму што Sedia — гэта сіньёра жаночага роду.
Такім чынам, назоўнікі патрабуюць перад сабой службовае слова, якое завецца артыклем. Неазначальны артыкль мужчынскага роду — un, жаночага — una.
Насамрэч не ўсе назоўнікі патрабуюць артыкля. Так, без артыкля ўжываецца большая частка ўласных імёнаў, у прыватнасці, асабовыя імёны і прозвішчы. Менавіта гэты факт дазволіў нам адтэрмінаваць нашу першую сустрэчу з артыклямі — дагэтуль, калі мы мелі справу з назоўнікамі, дык тое былі імёны.
USO DEL VERBO AVERE
Ужыванне дзеялова avere[правіць]
Сфера ўжывання дзеяслова avere ў італьянскай мове значна шырэйшая, чым такая ў беларускага дзеяслова мець. Гэтаму дзесялову найчасцей адпавядае наша канструкцыя у мяне (цябе і г. д.) ёсць.
| Ho una penna. | У мяне ёсць ручка. |
| Hai un libro? | У цябе ёсць кніга? |
| Abbiamo un manuale. | У нас ёсць падручнік. |
GENERE DI SOSTANTIVI
Род назоўнікаў[правіць]
Правіла родавай класіфікацыі назоўнікаў даволі нескладанае — вядома, калі не браць да ўвагі выключэнні і дапаўненні да яго.
- назоўнікі на o адносяцца да мужчынскага роду;
- назоўнікі на a адносяцца ў большасці выпадкаў да жаночага роду;
- назоўнікі на e могуць адносіцца як да мужчынскага, так і да жаночага роду — але і тут ёсць свае заканамернасці, аб якіх падрабязней пагаворым пазней;
- назоўнікі на зычны адносяцца да мужчынскага роду. Усе такія назоўнікі — гэта іншамоўныя запазычанні.
ESERCIZI
Практываванні[правіць]
Coniugazione (revisione)
Спражэнне (паўтарэнне)[правіць]
Coniugate i seguenti verbi
Праспрагайце наступныя дзеясловы
studiare; dormire; tacere; dimenticare; lavorare; sentire; scrivere
Aggettivi ed il verbo essere
Прыметнікі і дзеяслоў essere[правіць]
Coniugate il verbo essere con i seguenti aggettivi al maschile e al femminile
Праспрагайце дзеяслоў essere з наступнымі прыметнікамі ў мужчынскім і жаночым родзе
bello (прыгожы); bravo (добры); brutto (непрыгожы)
Traduzione
Пераклад[правіць]
Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову
- У нас ёсць стол.
- У цябе ёсць ручка? — Так, у мяне ёсць ручка.
- Ён прыгожы? Так, ён прыгожы.
- Я прыгожая, яна прыгожая. Мы прыгожыя.
- У іх ёсць падручнік.
- Я добра чую.
- Вы плачаце? — Не, мы не плачам. Мы смяемся.
- Яны ціха спяваюць.
VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока[правіць]
| avere | мець |
| un | невызначальны артыкль |
| Laura | Лаура |
| libro | кніга |
| penna | ручка |
| manuale | падручнік |
| tavolo | стол |
| malato | хворы |
| bello | прыгожы |
| brutto | непрыгожы |
| bravo | добры |