Італьянская мова/Урок 3
LETTERE C E G
Літары C і G[правіць]
Літары c і g часцей за ўсё чытаюцца адпаведна як «к» і «г». Аднак перад галоснымі e і i яны чытаюцца адпаведна як «ч» і «дж».
| tacere | «тачэрэ» | маўчаць |
| gentile | «джэнціле» | ветлівы |
Заўвага: тут і надалей мы выдзяляем тлустым шрыфтам націскныя галосныя — у выпадках, калі пазіцыя націску не з'яўляецца відавочнай.
Падвоеныя c і g перад e і i чытаюцца адпаведна як «чч», «ддж».
Калі трэба перадаць на пісьме спалучэнне гукаў «ке»/«кі» або «ге»/«гі», дык між літарамі c (g) і e (i), ставіцца літара h, якая сама не чытаецца.
| Michele | «мікеле» | Міхась |
Калі, наадварот, трэба, каб c (g) перад a, o або u чыталася як «ч» («дж»), то пасля яе ставіцца літара i, якая, зноў жа, сама ў такім разе не чытаецца.
| mangiare | «манджарэ» | есці |
Вымаўляючы гукі «ч» і «дж», вы павінны ўлічваць, што ў італьянскай мове яны мякчэйшыя, чым у беларускай. У той жа час італьянскі гук «ч» цвярдзейшы, чым рускі «ч».
CONIUGAZIONE DEI VERBI (TERZA CONIUGAZIONE)
Спражэнне дзеясловаў (трэцяе спражэнне)[правіць]
Да трэцяга спражэння належаць дзеясловы, якія ў інфінітыве маюць канчатак ire.
| infinito інфінітыў |
ire | dormire спаць |
sentire чуць |
|||
| singolare адзіночны лік |
plurare множны лік |
|||||
| prima persona першая асоба |
o | io dormo я сплю |
io sento я чую |
iamo | noi dormiamo мы спім |
noi sentiamo мы чуем |
| seconda persona другая асоба |
i | tu dormi ты спіш |
tu senti ты чуеш |
ite | voi dormite вы спіце |
voi sentite вы чуеце |
| terza persona трэцяя асоба |
e | lui dorme ён спіць |
lui sente ён чуе |
ono | loro dormono яны спяць |
loro sentono яны чуюць |
CONIUGAZIONE DEI VERBI (RIASSUNTO)
Спражэнне дзеясловаў (абагульненне)[правіць]
Абагульнім атрыманыя веды пра спражэнне дзеясловаў.
| I | II | III | |
| infinito | are | ere | ire |
| io | o | ||
| tu | i | ||
| lui/lei | a | e | |
| noi | iamo | ||
| voi | ate | ete | ite |
| loro | ano | ono | |
Такім чынам, першае спражэнне адрозніваецца ад іншых па трох формах, а другое і трэцяе адрозніваюцца між сабою толькі па форме другой асобы множнага ліку.
VERBI COLLA BASE TERMINANTE IN C E G
Дзеясловы з асновай на c і g[правіць]
Дзеясловы з асновай на c і g пры спражэнні ў некаторых формах набываць літары h або i, якія ставяцца дзеля таго, каб захаваць вымаўленне літары c (g). Напрыклад.
| infinito | giocare гуляць |
piangere плакаць |
| io | gioco | piangio |
| tu | giochi | piangi |
| lui | gioca | piange |
| noi | giochiamo | piangiamo |
| voi | giocate | piangete |
| loro | giocano | piangiono |
Паглядзіце: каб, напрыклад, у другой асобе адзіночнага ліку слова giocare літары h не было (gioci), дык літара c чыталася б як «ч». Таму, каб захаваць аднолькавае вымаўленне ва ўсіх формах, дадаюць гэтую літару. Аналагічна, каб у першай асобе адзіночнага ліку слова piangere не было апошняй i (piango), дык было б парушанае першапачатковае вымаўленне літары g. Таму пасля яе ставіцца i.
VERBI IRREGOLARI — ESSERE
Няправільныя дзеясловы — essere (быць)[правіць]
Каб усе дзеясловы спрагаліся ў поўнай адпаведнасці з правіламі, дык вучыць замежную мову было б сумна і нецікава. На шчасце, гэта не так. Існуе досыць вялікая група дзеясловаў, якія называюць няправільнымі, таму што яны ўтвараюць свае формы з большымі ці меншымі адхіленнямі ад стандартных правіл формаўтварэння. Разгляд няправільных дзеясловаў пачнем з найбольш няправільнага дзеяслова, які не мае ніводнай «правільнай» формы, акрамя інфінітыва.
| infinito | essere |
| io | sono |
| tu | sei |
| lui/lei | è |
| noi | siamo |
| voi | siete |
| loro | sono |
USO DEL VERBO ESSERE
Ужыванне дзесялова essere[правіць]
Дзеяслоў essere ўжываецца ў сказах з іменным выказнікам, г. зн. выказнікам, які выражаны назоўнікам або прыметнікам. У беларускай мове ў такіх выпадках дзеяслова наогул нямае — ён апускаецца. У італьянскай мове гэтага рабіць нельга: у любым сказе павінен быць дзеяслоў.
| (Io) sono contente | Я задаволены |
| (Tu) sei gentile | Ты ветлівы |
| Michele è felice | Міхась шчаслівы |
| (Noi) siamo contenti | Мы задаволеныя |
| (Voi) siete gentili | Вы задаволеныя |
| (Loro) sono felici | Яны шчаслівыя |
FORME DEGLI AGGETTIVI (IN E)
Формы прыметнікаў (на e)[правіць]
Вы, напэўна, ўжо заўважылі, як змяняюцца прыметнікі, што заканчваюцца на e: у множным ліку прыметнікі яны змяняюць канчатак на i.
| singolare адзіночны лік |
e | felice | contente |
| plurale множны лік |
i | felici | contenti |
ESERCIZI
Практываванні[правіць]
Coniugazione
Спражэнне[правіць]
Coniugate i seguenti verbi
праспрагайце наступныя дзеясловы
mangiare (есці); tacere (маўчаць)
Traduzione
Пераклад[правіць]
Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову
- Мар'я ціха плача.
- Я шчаслівы. Я громка смяюся.
- Вы задаволеныя? — Так, мы задаволеныя.
- Вы добра чуеце? — Не, мы чуем дрэнна.
- Яны глядзяць? — Так, яны глядзяць.
- Ты ясі? — Не, я не ем. Я п'ю.
- Ты маўчыш? — Так, я маўчу.
- Міхась працуе? — Не, ён не працуе. Ён спіць.
VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока[правіць]
| Michele | Міхась |
| mangiare | есці |
| giocare | гуляць |
| tacere | маўчаць |
| piangere | плакаць |
| dormire | спаць |
| sentire | чуць |
| essere | быць |
| contente | задаволены |
| gentile | ветлівы |
| felice | шчаслівы |