Перайсці да зместу

Італьянская мова/Урок 2

З пляцоўкі Вікікнігі

DITTONGHI
Дыфтонгі

[правіць]

Магчыма, вы помніце са школы формулу «колькі ў слове галосных — столькі яно мае і складаў». Кожнай галоснай адпавядае свой склад: па-ве-тра, а-га-род і г. д. Насамрэч вынікае, што гэта не заўсёды так. Бывае так, што галосная ў спалучэнні з нейкім іншым галосным гукам фармуе адзіны склад, а сама па сабе складу не ўтварае. Вось такое спалучэнне і называюць дыфтонгам. У беларускай фанетычнай тэрміналогіі дыфтонгаў няма. Аднак у нашай мове ёсць фанетычная з'ява, дужа падобная да іх па сваёй прыродзе. Гэта наша непаўторная літара ў. Хаця яна вымаўляецца гэтак жа, як і галосная у, яна адносіцца да зычных — менавіта таму, што яна нескладовая, г. зн. не ўтварае склада. У той жа час вымаўляць яе як зычны гук (напрыклад, як в ці л) будзе грубай памылкай.

Італьянская мова мае дыфтонгі трох тыпаў.

  • Першы тып: галосны + i: ai, ei, oi, ui. У гэтых дыфтонгах моцным элементам з'яўляецца першая галосная, а другая (i) вымаўляецца невыразна. Але нельга вымаўляць яе як беларускае й.
noi «ноі» мы
lui «луі» ён
lei «лэі» яна
  • Другі тып: i + галосны: ia, ie, io, iu. Зноў жа, i тут з'яўляецца слабым элементам. І зноў жа, не вымаўляйце гэтыя спалучэннi як я, е, ё, ю!
studiare «студзiарэ» вучыцца
piano «піано» ціха
Pietro «піэтро» Пятрок
  • Трэці тып: u + галосны: ua, ue, ui, uo. Тут слабым элементам з’яўляецца u — яно нагадвае англійскае w (wine, twin), але ўсё ж з'яўляецца галосным. Нельга вымаўляць яго як в.
nuotare «нуотарэ» плаваць
guardare «гуардарэ» глядзець

Трэба помніць, што не заўсёды гэтыя спалучэнні фармуюць дыфтонгі. Напрыклад, у словах io, Maria спалучэнні io, ia прадстаўляюць не дыфтонгі, а два асобныя галосныя гукі. І ўсё ж такія словы — гэта вынятак з агульнага правіла.

CONIUGAZIONE DEI VERBI (PRIMA CONIUGAZIONE)
Спражэнне дзеясловаў (першае спражэнне)

[правіць]

Да вядомых ужо нам канчаткаў адзіночнага ліку дзеясловаў першага спражэння дадамо канчаткі множнага ліку:

infinito
інфінітыў
are ballare
працаваць
parlare
спяваць
  singolare
адзіночны лік
plurare
множны лік
prima persona
першая асоба
o io ballo
я танцую
io parlo
я размаўляю
iamo noi balliamo
мы танцуем
noi parliamo
мы размаўляем
seconda persona
другая асоба
i tu balli
ты танцуеш
tu parli
ты размаўляеш
ate voi ballate
вы танцуеце
voi parlate
вы размаўляеце
terza persona
трэцяя асоба
a lui balla
ён танцуе
lui parla
ён размаўляе
ano loro ballano
яны танцуюць
loro parlano
яны размаўляюць

На канчатак трэцяй асобы множнага ліку націск не ставіцца — ён прыпадае на аснову слова (звычайна гэта трэці (з канца) склад): parlano, lavorano.

Вымаўляючы форму першай асобы множнага ліку, не забывайце, што ia — гэта дыфтонг.

CONIUGAZIONE DEI VERBI (SECONDA CONIUGAZIONE)
Спражэнне дзеясловаў (другое спражэнне)

[правіць]

Да другога спражэння належаць дзеясловы, якія ў інфінітыве маюць канчатак ere. У інфінітыве большасці гэтых дзеясловаў націск ставіцца на трэці з канца склад.

infinito
інфінітыў
ere bevere
піць
scrivere
пісаць
  singolare
адзіночны лік
plurare
множны лік
prima persona
першая асоба
o io bevo
я п'ю
io scrivo
я пішу
iamo noi beviamo
мы п'ем
noi scriviamo
мы пішам
seconda persona
другая асоба
i tu bevi
ты п'еш
tu scrivi
ты пішаш
ete voi bevete
вы п'яце
voi scrivete
вы пішаце
terza persona
трэцяя асоба
e lui beve
ён п'е
lui scrive
ён піша
ono loro bevono
яны п'юць
loro scrivono
яны пішуць

Зноў жа, ва ўсіх формах, акрамя трэцяй асобы множгага ліку, націск ставіцца на другі з канца склад.

Дзеяслоў bevere ў інфінітыве мае таксама скарочаную форму bere.

VERBI TERMINANTI IN IARE
Дзеясловы на –iare

[правіць]

Дзеясловы на iare у другой асобе адзіночнага ліку і ў першай асобе множнага ліку не набываюць i, якое дае канчатак, бо яны ўжо яго і так маюць.

infinito
інфінітыў
(i)are studiare
вучыцца
  singolare
адзіночны лік
plurare
множны лік
prima persona
першая асоба
o io studio
я вучуся
(i)amo noi studiamo
мы вучымся
seconda persona
другая асоба
(i) tu studi
ты вучышся
ate voi studiate
вы вучыцеся
terza persona
трэцяя асоба
a lui studia
ён вучыцца
ano loro studiano
яны вучацца

AVVERBI
Дзеепрыметнікі

[правіць]

Дзеепрыметнікі ў італьянскай мове ставяцца пасля дзеяслова.

Ballo bene. Я добра танцую.
Studi male. Ты дрэнна вучышся.
Cantiamo piano. Мы ціха спяваем.
Parlate forte. Вы громка размаўляеце.

ESERCIZI
Практываванні

[правіць]

Coniugazione
Спражэнне

[правіць]

Coniugate i seguenti verbi
праспрагайце наступныя дзеясловы

  • nuotare (плаваць)
  • ridere (смяяцца)
  • guardare (глядзець)

Traduzione
Пераклад

[правіць]

Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову

  • Пётр добра плавае.
  • Яны громка смяюцца.
  • Вы ціха размаўляеце? — Не, мы размаўляем громка.
  • Мар'я добра вучыцца? — Не, яна вучыцца дрэнна.
  • Ты п'еш? — Так, я п'ю.
  • Вы пішаце? — Так, мы пішам.

VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока

[правіць]
lui ён
lei яна
noi мы
voi вы
loro яны
Pietro Пётр
guardare глядзець
studiare вучыцца
nuotare плаваць
be(ve)re піць
scrivere пісаць
ridere смяяцца
bene добра
male дрэнна
piano ціха
forte громка