Італьянская мова/Урок 2
DITTONGHI
Дыфтонгі
[правіць]Магчыма, вы помніце са школы формулу «колькі ў слове галосных — столькі яно мае і складаў». Кожнай галоснай адпавядае свой склад: па-ве-тра, а-га-род і г. д. Насамрэч вынікае, што гэта не заўсёды так. Бывае так, што галосная ў спалучэнні з нейкім іншым галосным гукам фармуе адзіны склад, а сама па сабе складу не ўтварае. Вось такое спалучэнне і называюць дыфтонгам. У беларускай фанетычнай тэрміналогіі дыфтонгаў няма. Аднак у нашай мове ёсць фанетычная з'ява, дужа падобная да іх па сваёй прыродзе. Гэта наша непаўторная літара ў. Хаця яна вымаўляецца гэтак жа, як і галосная у, яна адносіцца да зычных — менавіта таму, што яна нескладовая, г. зн. не ўтварае склада. У той жа час вымаўляць яе як зычны гук (напрыклад, як в ці л) будзе грубай памылкай.
Італьянская мова мае дыфтонгі трох тыпаў.
- Першы тып: галосны + i: ai, ei, oi, ui. У гэтых дыфтонгах моцным элементам з'яўляецца першая галосная, а другая (i) вымаўляецца невыразна. Але нельга вымаўляць яе як беларускае й.
noi | «ноі» | мы |
lui | «луі» | ён |
lei | «лэі» | яна |
- Другі тып: i + галосны: ia, ie, io, iu. Зноў жа, i тут з'яўляецца слабым элементам. І зноў жа, не вымаўляйце гэтыя спалучэннi як я, е, ё, ю!
studiare | «студзiарэ» | вучыцца |
piano | «піано» | ціха |
Pietro | «піэтро» | Пятрок |
- Трэці тып: u + галосны: ua, ue, ui, uo. Тут слабым элементам з’яўляецца u — яно нагадвае англійскае w (wine, twin), але ўсё ж з'яўляецца галосным. Нельга вымаўляць яго як в.
nuotare | «нуотарэ» | плаваць |
guardare | «гуардарэ» | глядзець |
Трэба помніць, што не заўсёды гэтыя спалучэнні фармуюць дыфтонгі. Напрыклад, у словах io, Maria спалучэнні io, ia прадстаўляюць не дыфтонгі, а два асобныя галосныя гукі. І ўсё ж такія словы — гэта вынятак з агульнага правіла.
CONIUGAZIONE DEI VERBI (PRIMA CONIUGAZIONE)
Спражэнне дзеясловаў (першае спражэнне)
[правіць]Да вядомых ужо нам канчаткаў адзіночнага ліку дзеясловаў першага спражэння дадамо канчаткі множнага ліку:
infinito інфінітыў |
are | ballare працаваць |
parlare спяваць |
|||
singolare адзіночны лік |
plurare множны лік |
|||||
prima persona першая асоба |
o | io ballo я танцую |
io parlo я размаўляю |
iamo | noi balliamo мы танцуем |
noi parliamo мы размаўляем |
seconda persona другая асоба |
i | tu balli ты танцуеш |
tu parli ты размаўляеш |
ate | voi ballate вы танцуеце |
voi parlate вы размаўляеце |
terza persona трэцяя асоба |
a | lui balla ён танцуе |
lui parla ён размаўляе |
ano | loro ballano яны танцуюць |
loro parlano яны размаўляюць |
На канчатак трэцяй асобы множнага ліку націск не ставіцца — ён прыпадае на аснову слова (звычайна гэта трэці (з канца) склад): parlano, lavorano.
Вымаўляючы форму першай асобы множнага ліку, не забывайце, што ia — гэта дыфтонг.
CONIUGAZIONE DEI VERBI (SECONDA CONIUGAZIONE)
Спражэнне дзеясловаў (другое спражэнне)
[правіць]Да другога спражэння належаць дзеясловы, якія ў інфінітыве маюць канчатак ere. У інфінітыве большасці гэтых дзеясловаў націск ставіцца на трэці з канца склад.
infinito інфінітыў |
ere | bevere піць |
scrivere пісаць |
|||
singolare адзіночны лік |
plurare множны лік |
|||||
prima persona першая асоба |
o | io bevo я п'ю |
io scrivo я пішу |
iamo | noi beviamo мы п'ем |
noi scriviamo мы пішам |
seconda persona другая асоба |
i | tu bevi ты п'еш |
tu scrivi ты пішаш |
ete | voi bevete вы п'яце |
voi scrivete вы пішаце |
terza persona трэцяя асоба |
e | lui beve ён п'е |
lui scrive ён піша |
ono | loro bevono яны п'юць |
loro scrivono яны пішуць |
Зноў жа, ва ўсіх формах, акрамя трэцяй асобы множгага ліку, націск ставіцца на другі з канца склад.
Дзеяслоў bevere ў інфінітыве мае таксама скарочаную форму bere.
VERBI TERMINANTI IN IARE
Дзеясловы на –iare
[правіць]Дзеясловы на iare у другой асобе адзіночнага ліку і ў першай асобе множнага ліку не набываюць i, якое дае канчатак, бо яны ўжо яго і так маюць.
infinito інфінітыў |
(i)are | studiare вучыцца |
||
singolare адзіночны лік |
plurare множны лік |
|||
prima persona першая асоба |
o | io studio я вучуся |
(i)amo | noi studiamo мы вучымся |
seconda persona другая асоба |
(i) | tu studi ты вучышся |
ate | voi studiate вы вучыцеся |
terza persona трэцяя асоба |
a | lui studia ён вучыцца |
ano | loro studiano яны вучацца |
AVVERBI
Дзеепрыметнікі
[правіць]Дзеепрыметнікі ў італьянскай мове ставяцца пасля дзеяслова.
Ballo bene. | Я добра танцую. |
Studi male. | Ты дрэнна вучышся. |
Cantiamo piano. | Мы ціха спяваем. |
Parlate forte. | Вы громка размаўляеце. |
ESERCIZI
Практываванні
[правіць]Coniugazione
Спражэнне
[правіць]Coniugate i seguenti verbi
праспрагайце наступныя дзеясловы
- nuotare (плаваць)
- ridere (смяяцца)
- guardare (глядзець)
Traduzione
Пераклад
[правіць]Traducete in italiano
Перакладзіце на італьянскую мову
- Пётр добра плавае.
- Яны громка смяюцца.
- Вы ціха размаўляеце? — Не, мы размаўляем громка.
- Мар'я добра вучыцца? — Не, яна вучыцца дрэнна.
- Ты п'еш? — Так, я п'ю.
- Вы пішаце? — Так, мы пішам.
VOCABOLARIO DELLA LEZIONE
Слоўнік урока
[правіць]lui | ён |
lei | яна |
noi | мы |
voi | вы |
loro | яны |
Pietro | Пётр |
guardare | глядзець |
studiare | вучыцца |
nuotare | плаваць |
be(ve)re | піць |
scrivere | пісаць |
ridere | смяяцца |
bene | добра |
male | дрэнна |
piano | ціха |
forte | громка |